Dobre praktyki w świetle art. 176 k.s.h. Jak stosować?

Aby prawidłowo uregulować świadczenia niepieniężne wspólnika w umowie spółki i uniknąć ryzyk prawnych oraz podatkowych, zaleca się stosowanie następujących zasad:

1. Precyzyjne określenie rodzaju i zakresu świadczeń

 • W umowie spółki należy konkretnie wskazać czynności, do których zobowiązuje się wspólnik.

 • Trzeba określić częstotliwość lub ilość świadczeń.

 • Świadczenia muszą mieć charakter okresowy, np.

„przygotowanie 1 raportu marketingowego na kwartał”

zamiast

„pomoc w marketingu”.

 • Należy unikać:

• ogólników,
• nieograniczonych katalogów czynności,
• zapisów typu „wszelkie możliwe czynności”.

 • Orzecznictwo sugeruje, by nie używać sformułowań „co najmniej X razy”, które mogą być uznane za obejście przepisów. Lepiej wskazać dokładną lub maksymalną liczbę świadczeń.

2. Zakaz świadczeń o charakterze ciągłym lub etatowym

 • Niedopuszczalne są obowiązki przypominające:

• stałą pracę,
• etat,
• bieżące prowadzenie spraw spółki (np. księgowość, zarządzanie).

 • Niedopuszczalne są także świadczenia jednorazowe.

 • Prawidłowe świadczenia powinny:

• być powtarzalne,
• mieć charakter periodyczny,
• dać się wyodrębnić jako pojedyncze czynności (np. miesięczne zestawienia, kwartalne audyty).

 • Czynności zarządcze są zastrzeżone dla zarządu i nie powinny być przypisywane wspólnikom.

3. Wynagrodzenie wspólnika – ustalane poza umową spółki

 • W umowie spółki nie należy wskazywać konkretnej kwoty wynagrodzenia:

• byłaby ujawniona w KRS,
•  każda zmiana wymagałaby aktu notarialnego.

 • Dobra praktyka:

• w umowie: zapis o wynagrodzeniu według stawek rynkowych (art. 176 §2 k.s.h.),
• szczegóły: uchwała wspólników.

 • Przykładowa klauzula:

„Wspólnikom zobowiązanym do świadczeń przysługuje rynkowe wynagrodzenie, którego wysokość oraz

zakres świadczeń w danym okresie ustala każdorazowo uchwała wspólników.”

 • Uchwały powinny:

• być zgodne z umową,
• być właściwie udokumentowane,
• najlepiej zapadać jednomyślnie (jeśli tak stanowi umowa).

4. Rzeczywista realizacja i dokumentowanie świadczeń

 • Świadczenia muszą być faktycznie wykonywane, a nie tylko zapisane w umowie.

 • Należy gromadzić dowody wykonania, np.:

• e-maile,
• protokoły odbioru,
• raporty, analizy, zestawienia.

 • Przy usługach niematerialnych brak dokumentów może sugerować fikcyjność świadczeń lub ukrytą dywidendę.

 • Zalecane jest prowadzenie:

• ewidencji godzin,
• ewidencji liczby świadczeń, zgodnie z uchwałami wspólników.

5. Jak rozlicza się ksh 176?

Wspólnik rozlicza to jako przychód z innych źródeł (PIT-36).

W skrócie:

 • Spółka: koszt podatkowy (jeśli rynkowe i faktycznie wykonane).

 • Wspólnik:

• przychód z art. 20 ust. 1 PIT – inne źródła,
• bez ZUS,
• opodatkowanie wg skali (12% / 32%).

 • Spółka nie pobiera zaliczki.

 • PIT-11 od spółki do końca stycznia.

 • Wspólnik rozlicza samodzielnie w zeznaniu rocznym.

Podsumowanie

Ogólnikowy zapis o świadczeniach wspólnika w umowie sp. z o.o. nie spełnia wymogów art. 176 k.s.h. i może prowadzić do nieważności oraz sporów z ZUS lub organami podatkowymi.

Dla bezpieczeństwa prawnego i podatkowego:

• w umowie należy jasno określić rodzaj i charakter świadczeń,
• szczegóły organizacyjne i finansowe można regulować uchwałami wspólników.

Takie podejście – potwierdzone w orzecznictwie (SN, NSA, WSA) oraz interpretacjach KIS – pozwala korzystać z instytucji art. 176 k.s.h. bez ryzyka zarzutu obejścia prawa.